“Mensen die hun sensitiviteit laten zien, moedigen anderen aan.” — Susan Marletta Hart

Hoogsensitiviteit lijkt in de media misschien een hype, maar het is wel degelijk een reëel iets, dus geen lifestyle-choice of zoiets. Integendeel, het is een set aangeboren karaktereigenschappen – vaak afgekort als HSP (hoogsensitief persoon). Als je weet dat je hier mee te maken hebt, kun je leren hoe je hier het beste voor jezelf mee om kunt gaan, heb je minder last van de nadelen en meer profijt van de voordelen van HSP.

Vergelijking

Hoogsensitieve personen worden wel eens vergeleken met orchideeën: kwetsbaar en wat uitdagender om te verzorgen, maar prachtig onder de juiste omstandigheden.

HSP = anders bedraad zijn

De eerste die de term hoogsensitiviteit gebruikte, was de Amerikaanse onderzoeker Elaine Aron. Wetenschappelijke onderzoeken wijzen uit dat hoogsensitiviteit is aangeboren en genetisch bepaald. Als HSP-er heb je een gevoeliger zenuwstelsel en word je sterker geprikkeld dan de doorsnee mens. Je staat open voor allerlei signalen waar de meeste mensen zich niet eens bewust van zijn. Dit ontdekken en hiermee leren omgaan, in plaats van het (bewust of onbewust) ontkennen, zet je in je kracht.

Hoe fijn kan het zijn om voor het eerst te gaan lezen over de eigenschappen van hoogsensitiviteit, als je je daarin herkent. En te lezen over de bijbehorende data die door de wetenschap inmiddels zijn verzameld. Dan ontdek je dus dat slechts 15-20% van de mensen hoogsensitief is, en het grootste gedeelte van de mensheid dus niet!

Herkenning leidt tot inzicht

In mijn geval viel het HSP-kwartje pas relatief laat in mijn leven. Maar hoe tof om dan (ineens!) te snappen dat 8 van de 10 mensen gewoon anders bedraad zijn dan jij, terwijl jij jouw eigenschappen eigenlijk altijd, vaak onbewust, maar normaal vond. Of juist niet begreep waarom je zo [… vul maar in: emotioneel, zwak, blij, suf, nadenkend, etc.] reageerde.

Meer weten over HSP kan leiden tot snellere acceptatie van jouw eigenschappen, waarvan je misschien de nadelen liever voor jezelf ontkende – als je tenminste op mij lijkt.

Bevrijding

Zo gaf het ontdekken ervan mij ooit het prettige inzicht dat de meeste mensen dus niet opzettelijk ondoordacht, ongevoelig, lomp of bot zijn, maar ‘gewoon’ (want: meerderheid!) niet-sensitief bedraad zijn in de hersenpan.
Zodat ze dus handelen op een voor hen normale manier!
Daardoor kon ik me de dingen makkelijker minder persoonlijk aantrekken die me kwetsten in dagelijkse interacties.

Het is namelijk niet nodig om je af te vragen, bij een (in jouw ogen) lompe actie, of die ander bijvoorbeeld iets tegen je heeft wanneer je je gekrenkt voelt, omdat zij waarschijnlijk helemaal niet eens merkte dat ze – om maar een voorbeeld te noemen – voor haar beurt ging bij de kassa. Of gewoon niet eens in de gaten had dat ze jouw vrolijke begroeting in de hal negeerde (want: niet eens gehoord). Of jouw aarzelende idee in de vergadering ‘overschreeuwden’ – in jouw beleving dan hè, want zij was waarschijnlijk gewoon vol van haar eigen idee en mist nu eenmaal jouw fijngevoelige omgevingssensoren!
Dit kan bevrijdend werken.

Je anders voelen

“Dat niet iedereen zo diep denkt en voelt als jij, dat doet verdriet – omdat jij wel die ander snapt, maar zij jou niet” (naar een uitspraak van Daniel Saint). 

Tegelijkertijd kan het ontdekken van je hoogsensitiviteit verklaren waarom je je soms zo anders hebt gevoeld. Dit lag dus niet aan jou. En dat doet vast wel eens pijn, maar je bent dus niet alleen. Zeker 2 op de 10 mensen (her)kent dit.

Varianten van HSP, o jee

En dan heb ik het nog niet gehad over de varianten van HSP. Mogelijk kan je hoogsensitiviteit vanaf nu minder verwarrend worden voor jezelf…. Let op: er is namelijk een heel bijzonder type HSP.

In mijn geval was het voor mij behoorlijk verwarrend te snappen hoe ik zelf in elkaar zat.  Zeker als twintiger (en dertiger) was ik behoorlijk avontuurlijk en paste ik niet in het standaardplaatje dat je leest over HSP (waarbij de nadruk vaak ligt op de rustzoekende variant).

Pas toen ik eind dertig was, ontdekte ik over de twee verschillende hoofdtypes binnen hoogsensitiviteit. Wat blijkt? 70% is rustzoekend, maar 30% heeft een enorme actie-drive. Desondanks blijven ze HSP!

“Met één voet op de rempedaal, met een voet op het gas!” (Omschrijving van HSS)

Dit verklaarde in één klap waarom ik enorm tegenstrijdige trekjes in mijzelf verenigde, zodat ik mezelf niet altijd goed kon volgen, en lastig kon voorspellen waar ik nou behoefte aan had: actie of rust.

Hooggevoelig zijn én snel verveeld is namelijk een lastige combinatie. Toch behoort ongeveer 3 op de 10 van de HSP’ers tot het subtype prikkelzoekende – of ‘sensatiezoekende’ – HSP. We noemen dit type vaak HSS: High-sensitive Sensation Seeker.

Ben jij een prikkelzoekende HSP’er – of ‘standaard’ HSP?

Volgens Elaine Aron gaat het om mensen die hoogsensitief zijn, maar ook behoefte hebben aan nieuwigheid en afwisseling. Een Nederlandse term die je ook wel hoort: hoogsensitieve prikkelzoeker. Soms voelt dit alsof je een auto bent die wordt aangestuurd met een voet op het gaspedaal gedrukt, en met de andere voet op de rem.

Als je zo bedraad bent, dan sturen je hersenen je erop uit om nieuwe, intense en complexe indrukken te beleven. Tegelijkertijd heb je (net als de andere hoogsensitieve mensen) ook écht regelmatig introspectie en hersteltijd nodig, door een diepere verwerking van alle prikkels in je brein en intensieve beleving van wat je meemaakt. Je omgeving snapt er dan vaak niks meer van…. want die vlotte, actieve, enthousiaste vriendin of collega trekt zich op onverwachte momenten ineens terug – hoe kan dat nou?

Doe de check:

Doe een korte test om te checken of je een HSP bent (type: rustzoeker)

of

Doe een korte test om te checken of je een HSP bent (type: prikkelzoeker/HSS)